تاریخ ورزش جهان

 تاریخچه ورزش جهان

جمعیت زمین از زمان پیدایش بشر روی زمین همواره رو به رشد بوده که در قاره های مختلف پراکنده شده اند. آثار باقیمانده از فعالیتهای گوناگون این بشر که تاکنون کشف شده است نیز در جای جای این کره خاکی قابل مشاهده می باشد. قدمت برخی از آنها با توجه به مطالعات باستان شناسان بیش از سی هزار سال تخمین زده شده است از اینرو به سختی می توان گفت اولین ورزشکاران جهان در کجا میزیسته اند و یا چه نوع حرکت ورزشی را انجام می داده اند. بشر نخستین برای غلبه بر موانع طبیعت، فرار از خطر حیوانات و یا رقابت با سایرین تنها بر فکر و عضلات خود متکی بوده و با توجه به شرایط و رویدادهای متفاوت در اقصی نقاط کره زمین هر یک از فرزندان بشر به گونه و روشی خاص ویژگی پیدا کرده است. از اینرو بنا به نظریات کتاب مردم شناسی ورزش[۱]موضوع منشاء و تکامل ورزش مبحثی است که به باستانشناسی ماقبل تاریخ مربوط می شود، مبحثی که بصورت معمایی با کمترین سرنخ باقی مانده است. چیز زیادی در مورد ورزش ها و بازیهای عصر حجر یا مردمان پالئولیتیک نمی دانیم. گفته می شود که برخی از دست ساخته ها و وسایلی برای بازی یا ورزش بوده اند، به هر حال حفاران نسبت به واقعیت بازی در جامعه ماقبل تاریخ حساس تر بوده اند. به اصطلاح “باستان شناسی جدید” و رویکرد آشکارا علمی تر آن، گشودگی جدید نسبت به امکان وجود ورزش و بازی، و رویکردهای جدید نظری به بازی، ما را امیدوارتر می سازند که باستان شناسان در آینده بتوانند اطلاعات بیشتری در باره ابعاد بازی در میان گذشتگان به دست دهند.

در باره ورزش ماقبل تاریخ چه می دانیم؟ داده های مربوط به دوران قبل از طلوع تمدن های اولیه محدود است. اما با پیدایش شهرها، ثبت باستان شناختی گویای وجود تشکیلات پیچیده ورزشی است. در بین النهرین، مصر، هند و چین، شواهد مربوط به چند هزار سال پیش اشاره دارند بر وجود فعالیتهایی مانند کُشتی، مشت زنی، دو سرعت، شنا و بازیهای کودکان با توپ. سپس تمدنهای بعدی مانند کِرِت، یونان و روم موضوعهای ورزشی اولیه را بسط دادند و زمینه را برای توسعه نهاییِ ورزش مدرن مهیا کردند. مستندترین نمونه ورزش ماقبل تاریخ، بازی با توپ کائوچویی در آمریکای مرکزی است. با احتساب دوران اُولمِک-ها تقریبا سه هزار سال پیش، این بازی دارای تشکیلات پیچیده ای بوده که تمدنهای متعددی را پوشش می داده است. این بازی در نهایت توسعه و تکامل بازیهای گوناگون با توپ را در میان بومیان سرتاسر آمریکای شمالی تحت تاثیر قرار داد. سرشت این تاثیر با استفاده از رویکرد مستقیم تاریخی، روشی مهم در باستان شناسی، به تفصیل بیان شده است.

تمدن سومر: منطقه میان رودان-بین النهرین-بین دو رود بزرگ دجله و فرات تمدنی بزرگ، چون شاهرگ هایی عظیم، مناطق بزرگ انسان نشین قدیم را به یکدیگر ربط داده بود و عناصر زنده ای که میراث بزرگ جامعه کهن سومری بود، چون عواملی جاندار، در بنای حیات فرهنگی مللی که چندی بعد عرصه دار صحنه تاریخ گردیدند، نقشی بس شگفت داشت. سه هزار سال پیش از میلاد مسیح مردی دونکی نام مبانی اصلی حقوق و قوانین حمورابی را پایه نهاده بود، و سپس کاهنان سومری بودند که داستان شگفت انگیز گیلگَمش پهلوان را بر الواح پخته نقر نمودند که همچون ارمغان گرانقدر به ما رسیده است.

بخشی از آغاز داستان به روایت-کتاب گیلگمش کهن ترین حماسه بشری-اینگونه است که گیلگمش، پهلوان پیروزمند، گرداگرد اوروک حصار می کشد. در شهر دیواردار، پرستشگاه مقدس مانند کوهی بلند بود. پایهء بنا محکم و استوار است، چنانکه گویی از سرب ریخته. در پناه خانه جلیلی، که خدای آسمان در آن منزل دارد، انبار گندم شهر زمین پهناوری را قرار گرفته، قصر شاه با سنگهای نمای خود در روشنی میدرخشد، پاسبانان همه روز بر دیوارها ایستاده اند. همچنین شب را نگهبانان پاس می دارند. یک سوم گیلگمش آدمی است و دو سوم او خداست. شهریان با ترس و آفرین در نقش پیکر او می نگرند. در زیبایی و قدرت هرگز مانند او دیده نشده. او شیر را از پناه بیرون میرماند، یال او را می گیرد و با زخم کارد می کُشد. گاو نر وحشی را با کمان تند و زورمند خود شکار می کند.

افسانه در بخشی از نبرد گیلگمش و اَنکیدو-پهلوانی از کوهسار اَنو- اینگونه ادامه می یابد که گیلگمش را در معبد مانند خدایی جامه خواب گسترده اند، تا پادشاه با ایشتر-الهه بارور عشق- بِخُسبد. گیلگمش از قصر خود می آید و پیش می آید. انکیدو بر درگاه بلند معبد ایستاده و نمی گذارد، که گیلگمش داخل شود. مانند دو کشتی گیر در دروازه خانه مقدس به هم گلاویز می شوند. نبرد آنها در خیابان ادامه می باد. انکیدو مانند سپاهی بر شبان سرزمین افتاده. این یکی او را می فشرد و می چرخاند، تا خود بر او می افتد. او را بلند می کند و پیش پای مادر می اندازد. مردم با حرمت و حیرت قدرت گیلگمش را می نگرند. و ادامه…

در تحقیقات باستان شناسانی همچون اوستن هِنریلایار و دیگر پژوهشگران آثار متعددی در این منطقه کشف گردیده است که در موزه بریتانیا، موزه لوور، موزه دانشگاه پنسیلوانیا و موزه ملی عراق از آنها نگهداری می شود.الواح متعددی به زبان سومری که توسط جُرج اِسمیت ترجمه شده و مجسمه هایی متعددی که در اینجا فقط  دو زیر نمونه را معرفی می نماییم.

[۱]کتاب مردم شناسی ورزش تالیف کندال بلانچارد مترجم علیرضا حسن زاده و حمیدرضا قربانی نشر افکار