فدراسیون دوومیدانی جمهوری اسلامی ایران
بنیان‌گذاری ۱۳۱۵
سازمان همکار اتحادیه بین‌المللی فدراسیون‌های دو و میدانی
تاریخ همکاری ۱۹۳۶
منطقه همکاری اتحادیه دو و میدانی آسیا
رییس هاشم صیامی
وبگاه رسمی
iranathletics.ir
ایران
فدراسیون دو و میدانی ایران سازمان اداره کننده ورزش دو و میدانی در کشور ایران است که مقر آن در مجموعه ورزشی شهید کشوری تهران قرار دارد. این فدراسیون در سال ۱۳۱۵ تأسیس شده‌است.
روسای فدراسیون
علی کفاشیان (۱۳۶۰–۱۳۷۰)
منوچهر شمشیری (۱۳۷۰–۱۳۷۵)
علی کفاشیان (۱۳۷۵–۱۳۸۲)
احمد درگاهی (سرپرست) (آبان ۱۳۸۱-فروردین ۱۳۸۲)
حسین جلالی (۱۳۸۲–۱۳۸۵)
سید مصطفی کریمی (سرپرست) (اردیبهشت-آبان ۱۳۸۵)
سید مصطفی کریمی (۱۳۸۵–۱۳۸۹)
محمدرضا کاظمی آشتیانی (سرپرست) (بهمن ۱۳۸۹ – آذر ۱۳۹۰)
افشین داوری (سرپرست) (آذر-بهمن ۱۳۹۰)
افشین داوری (۱۳۹۰–۱۳۹۴)
حسن طباطبایی (سرپرست) (اردیبهشت-شهریور ۱۳۹۴)
مجید کیهانی (۱۳۹۴–۱۳۹۸)
ایرج عرب (سرپرست) (مهر-اسفند ۱۳۹۸)
مهدی مبینی (سرپرست) (اسفند ۱۳۹۸-)
هاشم صیامی (رییس ) (۱۳۹۹/٠۷/۲٠ تا کنون)
از سال ۱۳۰۴ به بعد یک سری مسابقات در زمینه دو و میدانی در محله‌های مختلف تهران به صورت غیر رسمی آغاز شد. به علت محدودیت امکانات مسابقات تنها در رشته دوهای کوتاه ، پرش طول و پرش ارتفاع انجام می‌شد.
تا اینکه با روانه شدن تعدادی از دانشجویان ایرانی به اروپا در سال‌های ۱۳۰۶ و بعد از آن و بازگشت آنها به وطن، دوومیدانی رفته رفته رونق گرفت.
تبلیغ دوومیدانی از سوی این افراد و گسترش نسبی آن در میان مردم مخصوصا قشر تحصیلکرده باعث شد تا در سال ۱۳۱۱ مسابقات دوومیدانی مدارس با تعدادی مواد مورد نظر در برنامه‌های تحصیلی گنجانیده شود. در همین ایام بود که مردم با مفهوم رشته‌ای تحت عنوان دو صحرانوردی نیز آشنا شده، نسبت به برگزاری مسابقات آن اقدام کردند.
در سال ۱۳۱۲ یک فرد آمریکایی به نام گیبسون به عنوان کارشناس ورزش به استخدام دولت وقت ایران درآمد. او اولین مسابقات رسمی ورزش از جمله دوومیدانی را بین مراکز آموزشی تهران و اصفهان ترتیب داد. از آن تاریخ به بعد ورزش دوومیدانی در بین اکثر مراکز آموزشی کشور متداول شده، گسترش بیشتری یافت.
این روند ادامه داشت و دوومیدانی به عنوان یک رشته ورزشی مادر بتدریج از مراکز آموزشی به سایر نهادهای دولتی و مردمی گسترش یافت و طرفدارانی پیدا کرد.
سالها مسابقات دوومیدانی به صورت غیررسمی و بدون داشتن متولی برگزارشدتا اینکه در سال ۱۳۱۸ خورشیدی اولین دوره مسابقات دوومیدانی ایران رسما پایه گذاری شد. این روند تا به حال به همت مسئولان و عوامل فدراسیون دوومیدانی ادامه دارد.
فدراسیون دوومیدانی ایران در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۲۵ رسما به عضویت فدراسیون بین المللی دوومیدانی درآمده است. با اینکه ورزشکاران ایرانی برای اولین بار در رشته‌های ورزشی مختلف در سال ۱۳۲۷ در بازیهای المپیک لندن شرکت کردند، ولی قهرمانان دوومیدانی شانس شرکت در این بازیها را نداشتند.
اما ۴ سال بعد، در سال ۱۳۳۱ یعنی بازیهای المپیک فنلاند ورزشکاران برجسنه دوومیدانی ایران شانس شرکت در مسابقات رسمی را پیدا کردند و از آن سال به بعد همواره برجسته ترین ورزشکاران دوومیدانی ما در بازیهای آسیایی و المپیک و مسابقات قهرمانی آسیا و جهان شرکت می کنند.
ورزش دو و میدانی در ایران توسط رحمت الله ایزد پناه بنیان‌گذاری شده و این فرد باعث احیای این ورزش در ایران شده است.
تاریخچه دو و میدانی ایران در قهرمانی آسیا
رقابت‌های دو و میدانی قهرمانی آسیا تاکنون در ۲۳ دوره برگزار شده است که تیم ملی دو و میدانی کشورمان در ۲۰ دوره آن حضور داشته است که نتیجه شرکت د ر این دوره‌ها کسب ۱۸ مدال طلا ۱۶ مدال نقره ۲۱ برنز و در مجموع ۵۵ مدال است.
۱۹۷۳(فیلیپین)
تیمور غیاثی / پرش ارتفاع(۲٫۱۵متر)-طلا
جلال کشمیری/پرتاب دیسک(۵۱٫۲۰متر)-طلا
مریم صدارتی/پرش ارتفاع(۱٫۵۸متر)-برنز
محمد وجدان زاده/۳۰۰۰متر با مانع(۹:۲۲٫۰۰دقیقه)-برنز
۱۹۷۵(کره جنوبی)
تیمور غیاثی/پرش ارتفاع(۲٫۱۴متر)-طلا
جلال کشمیری/پرتاب دیسک(۵۳٫۸۷متر)-نقره
۱۹۸۳(کویت)
محمد وجدانزاده/۱۰۰۰۰متر(۳۰:۲۰٫۸۸دقیقه)-برنز
جواد صغادی/پرش ارتفاع(۲٫۰۸متر)-برنز
۱۹۸۷(سنگاپور)
منصور قربانی/پرتاب دیسک(۵۳٫۰۰متر)-برنز
۱۹۸۹(هند)
فرامرز روستایی‌فر/۸۰۰متر(۱:۵۱٫۳۶دقیقه)-طلا
۱۹۹۱(مالزی)
سید حمید سجادی/۳۰۰۰متر بامانع(۸:۳۳٫۸۹دقیقه)-طلا
۱۹۹۳(فیلیپین)
ملک شیر مرادی‌فر/۸۰۰متر(۱:۴۹٫۴۰دقیقه)-برنز
سید حمید سجادی/۳۰۰۰متر با مانع(۸:۴۳٫۲۹دقیقه)-برنز
۱۹۹۵(اندونزی)
سید حمید سجادی/۳۰۰۰متر با مانع(۸:۴۲٫۸۰دقیقه)-برنز
۱۹۹۸(ژاپن)
سید حمید سجادی/۳۰۰۰متر با مانع(۸:۳۷٫۸۸دقیقه)-برنز
۲۰۰۰(اندونزی)
مهدی جلودارزاده/۸۰۰متر(۱:۴۹٫۸۰)-طلا
عباس صمیمی/پرتاب دیسک(۵۸٫۲۷متر)-نقره
سید حمید سجادی/۳۰۰۰متر با مانع(۸:۵۴٫۰۷دقیقه)-برنز
۲۰۰۲(سریلانکا)
عباس صمیمی/پرتاب دیسک(۶۰٫۴۹متر)-نقره
۲۰۰۳(فیلیپین)
عباس صمیمی/پرتاب دیسک(۵۹٫۵۱متر)-نقره
۲۰۰۵(کره جنوبی)
احسان حدادی/پرتاب دیسک(۶۵٫۲۵متر)-طلا
عباس صمیمی/پرتاب دیسک(۵۹٫۰۸متر)-برنز
سجاد مرادی/۸۰۰متر(۱:۴۴٫۷۴دقیقه)-برنز
روح الله عسگری/۱۱۰ متر با مانع(۱۳٫۸۹ثانیه)-برنز
۲۰۰۷(اردن)
احسان حدادی/پرتاب دیسک(۶۵٫۳۸متر)-طلا
محمد محسن ربانی/پرش با نیزه(۵٫۳۵متر)-طلا
هادی سپهرزاد/دهگانه(۷۶۶۷ امتیاز)-نقره
رضا بوعذار/۴۰۰متر(۴۶٫۹۰ثانیه)-نقره
سجاد مرادی/۸۰۰متر(۱:۵۲٫۲۲دقیقه)-نقره
سجاد مرادی/۱۵۰۰متر(۳:۴۷٫۰۱دقیقه)-نقره
محمد عاکفیان/۴۰۰متر(۴۶٫۹۳ثانیه)-برنز
عباس صمیمی/پرتاب دیسک(۶۱٫۲۹متر)-برنز
لیلا ابراهیمی/۳۰۰۰متر با مانع(۱۲:۱۲٫۴۰دقیقه)-برنز
۲۰۰۹(چین)
احسان حدادی/پرتاب دیسک(۶۴٫۸۳متر)-طلا
سجاد مرادی/۸۰۰متر(۱:۴۸٫۵۸دقیقه)-طلا
محمد صمیمی/پرتاب دیسک(۶۴٫۰۱متر)-نقره
هادی سپهرزاد/دهگانه(۷۲۶۲امتیاز)-نقره
لیلا رجبی/پرتاب وزنه(۱۶٫۷۱متر)-نقره
۲۰۱۱(ژاپن)
احسان حدادی/پرتاب دیسک(۶۲٫۲۷متر)-طلا
هادی سپهرزاد/دهگانه(۷۵۰۶امتیاز)-طلا
سجاد مرادی/۸۰۰متر(۱:۴۶٫۳۵دقیقه)-نقره
سجاد مرادی/۱۵۰۰متر(۳:۴۳٫۳۰دقیقه)-نقره
لیلا رجبی/پرتاب وزنه(۱۶٫۶۰متر)-برنز
تیم ۴در ۴۰۰متر امدادی:سجاد مرادی-احسان مهاجر شجاعی-امین قلیچی-پیمان رجبی(۳:۰۸٫۵۸دقیقه)-برنز
۲۰۱۳(هند)
کیوان قنبرزاده/پرش ارتفاع(۲٫۲۱متر)-نقره
محمد صمیمی/پرتاب دیسک(۶۱٫۹۳متر)-نقره
لیلا رجبی/پرتاب وزنه(۱۸٫۱۸متر)-نقره
۲۰۱۵(چین)
رضا قاسمی/۱۰۰متر(۱۰٫۹۱ثانیه)-برنز
محمود صمیمی/پرتاب دیسک(۵۹٫۷۸متر)-برنز
۲۰۱۷(هند)
احسان حدادی/پرتاب دیسک(۶۴٫۵۴متر)-طلا
حسن تفتیان/۱۰۰متر(۱۰٫۲۵ثانیه)-طلا
حسین کیهانی/۳۰۰۰متر با مانع(۸:۴۳٫۸۲دقیقه)-طلا
علی ثمری/پرتاب وزنه(۱۹٫۸۰متر)-طلا
مسلم نیادوست/۱۵۰۰متر(۳:۴۸٫۵۳دقیقه)-برنز
۲۰۱۹(قطر)
احسان حدادی/پرتاب دیسک( ۶۵٫۹۵متر)-طلا
بهنام شیری/پرتاب دیسک( ۶۰٫۸۹متر)-نقره
تاریخچه دو و میدانی ایران در بازیهای آسیایی
کشور جمهوری اسلامی ایران در رشته ورزشی دو و میدانی تاکنون در ۱۰ دوره از بازیهای آسیایی حضور پیدا کرده است که ماحصل شرکت در این رقابت‌ها تاکنون کسب مجموع ۳۲ مدال شامل ۱۰ مدال طلا ۱۱ مدال نقره و ۱۱ مدال برنز است .
بر همین اساس اسامی مدال آوران دوو میدانی کشورمان در ادوار مختلف بازیهای آسیایی به شرح ذیل است
۱۹۵۱( دهلی)
علی باغبانباشی ۵۰۰۰ متر(طلا)-۱۰۰۰۰ متر(نقره)
۱۹۵۸(توکیو)
محمود خلیق رضوی ۱۵۰۰ متر(طلا)-۸۰۰ متر (نقره)
علی باغبانباشی ۵۰۰۰متر(برنز)-۱۰۰۰۰ متر(برنز)
۱۹۶۶(بانکوک)
جلال کشمیری پرتاب دیسک(نقره)-پرتاب وزنه(برنز)
احمد میر حسینی ۳۰۰۰مترمانع(نقره)
تیمورغیاثی پرش ارتفاع(برنز)
۱۹۷۰(بانکوک)
تیمورغیاثی پرش ارتفاع(طلا)
جلال کشمیری پرتاب دیسک(نقره)-پرتاب وزنه(نقره)
۱۹۷۴(تهران)
تیمورغیاثی پرش ارتفاع (طلا)
جلال کشمیری پرتاب دیسک(طلا)-پرتاب وزنه(طلا)
محمدرضا انتظاری ۴۰۰ متر(نقره)-۸۰۰ متر(نقره)
سلمان حسام پرتاب دیسک(برنز)
فرامرز آصف پرش سه گام(برنز)
تیم۴۰۰*۴ متر امدادی(برنز)محمدرضا انتظاری-قاسم کویتی پور-فخرالدین عالمشاه-هوشنگ ارشدی
۱۹۹۰(پکن)
منصور قربانی پرتاب دیسک(برنز)
۱۹۹۸(بانوک)
سید حمید سجادی ۳۰۰۰مترمانع(نقره)
جعفر باباخانی ۳۰۰۰مترمانع(برنز)
۲۰۰۲(بوسان)
عباس صمیمی پرتاب دیسک(نقره)
۲۰۰۶(دوحه)
احسان حدادی پرتاب دیسک(طلا)
احسان مهاجر شجاعی ۸۰۰ متر(برنز)
۲۰۱۰(گوانگجو)
احسان حدادی پرتاب دیسک(طلا)
سجاد مرادی ۸۰۰ متر(طلا)-۱۵۰۰ متر(طلا)
کاوه موسوی پرتاب چکش(نقره)
محمد صمیمی پرتاب دیسک(برنز)
۲۰۱۴(اینچئون)
احسان حدادی پرتاب دیسک(طلا)
لیلا رجبی پرتاب وزنه(نقره)
۲۰۱۸(جاکارتا)
حسین کیهانی ۳۰۰۰متر مانع(طلا)
امیر مرادی ۱۵۰۰ متر(نقره)
احسان حدادی پرتاب دیسک(طلا)
تاریخچه عملکرد دو ومیدانی ایران در بازیهای المپیک
تا پیش از المپیک ۲۰۲۰ توکیو، ۵۳ دووميداني كار ايران در ۱۵ دوره بازي هاي المپيك شركت كردند.
* سابقه حضور دووميداني كاران ايران در بازي‌هاي المپيك:
۱۹۵۲ هلسينكي :
علي باغبان‌باشي (۵ هزار متر و ۳ هزار متر بامانع) رتبه‌هاي ۳۶ و ۱۷ را به دست آورد.
۱۹۵۶ ملبورن :
علي باغبان‌باشي (ماراتن) به خط پايان نرسيد. نجم‌الدين فارابي (ده گانه) دوازدهم شد.
۱۹۶۰ رم :
روح‌الله رحماني (پرش سه‌گام) سي‌ام شد.
۱۹۶۴ توكيو :
اكبر باباخانلو (۱۰۰ متر) (مسابقه نداد.) عبدالوهاب شاهخوره (۲۰۰ متر) چهل و هشتم شد. حسين غفوري زاده (۴۰۰ متر) پنجاهم شد. ابراهيم يزدان‌پناه (۸۰۰ متر، ۱۵۰۰ متر، ۵۰۰۰ متر) به ترتيب سي و نهم و سي و چهارم شد و ۵ هزار متر را شروع نكرد. جلال كشميري (پرتاب ديسك) بيست و ششم شد. سيمين صفامهر (۱۰۰ متر زنان) چهل و سوم شد. نازلي بيات‌ماكو (پرش ارتفاع) حذف شد. سيمين صفامهر (پرش طول) سي و يكم شد. ژوليت گوركوف (پرتاب وزنه و پرتاب ديسك) به ترتيب شانزدهم و بيست و يكم شد.
۱۹۶۸ مكزيكو :
جلال كشميري (پرتاب وزنه و پرتاب ديسك) حذف شد.
۱۹۷۲ مونيخ :
فرهاد نواب (۱۰۰ متر) هفتاد و پنجم شد. رضا انتظاري (۴۰۰ متر و ۸۰۰ متر) به ترتيب سي و نهم و سي و هشتم شد. تيمور غياثي (پرش ارتفاع) بيست و پنجم شد.
۱۹۷۶ مونترال :
ايوب بوداغي (۱۰۰ متر و ۲۰۰ متر) به ترتيب شصت ودوم و سي و نهم شد. حسين ربي (۵۰۰۰ متر و ۱۰۰۰۰ متر) به ترتيب سي و سوم و سي و پنجم شد. تيمور غياثي (پرش ارتفاع) بيست و دوم شد. سلمان حسام (پرتاب ديسك) بيست و هشتم شد.
۱۹۸۸ سئول :
ناصر باباپور (ماراتن) نود و سوم شد.
۱۹۹۲ بارسلونا :
حميد سجادي (۳ هزار متر بامانع و ۵ هزار متر) به ترتيب بيست و پنجم و سي و هشتم شد. حسين شايان (پرش ارتفاع) سي و سوم شد.
۱۹۹۶ آتلانتا :
حميد سجادي (۱۰ هزار متر) سي و پنجم شد.
۲۰۰۰ سيدني :
مهدي جلودارزاده (۸۰۰ متر) سي و پنجم شد.( حضور با وایت کارت)
۲۰۰۴ آتن :
سجاد مرادي (۸۰۰ متر) شصت و يكم شد. عباس صميمي (پرتاب ديسك) بيست و هشتم شد.
۲۰۰۸ پكن :
احسان مهاجر شجاعي (۸۰۰ متر) پنجاهم شد. سجاد مرادي (۸۰۰ متر) نهم شد. امين نيكفر (پرتاب وزنه) حذف شد. احسان حدادي (پرتاب ديسك) هفدهم شد. عباس صميمي (پرتاب ديسك) بيست و ششم شد. هادي سپهرزاد (ده گانه) بيست و دوم شد.
۲۰۱۲ لندن :
برای نخستین بار ۱۰ دوومیدانی کار ایرانی موفق به کسب سهمیه ورودی مسابقات شدند، احسان حدادی در پرتاب دیسک، کاوه موسوی در پرتاب چکش، امین نیکفر در پرتاب وزنه ، سجاد مرادی در ماده ۸۰۰ متر، لیلا رجبی در پرتاب وزنه، سجاد هاشمی آهنگری در ۴۰۰ متر ، رضا قاسمی در ۱۰۰ متر ، محمد ارزنده در پرش طول، روح اله عسگری در ۱۱۰ متر مانع و ابراهیم رحیمیان در ۲۰ کیلومتر پیاده روی المپیکی های ایران در این مسابقات بودند.
– در این رقابت ها، احسان حدادی در دور مقدماتی با ثبت رکورد ۶۵٫۱۹ متر راهی مرحله نهایی شد و در مصاف با بزرگان پرتاب دیسک دنیا با پرتابی معدال ۶۸٫۱۸ متر نایب قهرمان شد.
– کاوه موسوی با رکورد ۶۷٫۲۵ متر در مرحله مقدماتی پرتاب چکش حذف شد و عنوان دهمی را در این مرحله کسب کرد و از راه یابی به مرحله نهایی بازمانند.
– امین نیکفر با پرتابی معادل ۱۸٫۶۲ متر در مرحله مقدماتی پرتاب وزنه متوقف شد و جایگاه شانزدهم را در این مرحله کسب کرد و از راه یابی به فینال بازماند.
– سجاد مرادی در مرحله مقدماتی ۸۰۰ متر با ثبت زمان ۱:۴۸:۲۳ دقیقه به مرحله نیمه نهایی صعود کرد و با خطا از دور مسابقات در مرحله نیمه نهایی حذف شد.
– لیلا رجبی در مرحله مقدماتی پرتاب وزنه با ثبت رکورد ۱۷٫۵۵ متر از راهیابی به مرحله نهایی بازماند و عنوان نهم را در این مرحله کسب کرد.
– سجاد هاشمی آهنگری با ثبت رکورد ۴۷٫۷۵ ثانیه در مرحله مقدماتی ۴۰۰ متر متوقف شد.
– رضا قاسمی با ثبت زمان ۱۰٫۳۱ ثانیه در مرحله مقدماتی از راه یابی به مرحله بعدی ۱۰۰ متر بازماند.
– محمد ارزنده با ثبت رکورد ۷٫۷۵ متر در مرحله مقدماتی پرش طول از صعود به جمع برترین ها بازماند و عنوان یازدهم را در این مرحله کسب کرد.
– روح الله عسگری با ثبت زمان ۱۳٫۹۷ د رمرحله مقدماتی ۱۱۰ متر بامانع متوقف شد.
– ابراهیم رحیمیان در ماده ۲۰ کیلومتر پیاده روی با انجام خطا از دور مسابقات کنار رفت.
۲۰۱۶ریو:
در این دوره نیز همانند دوره قبلی تیم ملی دو و میدانی کشورمان با ۱۰ ورزشکار راهی بازیهای المپیک شد که نفرات تیم اعزامی عبارتند از: حسن تفتیان، محمدجعفر مرادی، حمیدرضا زورآوند، محمود صمیمی، احسان حدادی، لیلا رجبی، پژمان قلعه‌نویی، رضا قاسمی، کاوه موسوی و محمد ارزنده،
حسن تفتیان در دوومیدانی موفق شد برای نخستین بار راهی نیمه نهایی دوی ۱۰۰ متر شود و جعفر مرادی هم از خط پایان دو ماراتن عبور کرد.